1. Projekt ustawy zakłada, że zastąpi on dwa obowiązujące aktualnie akty prawne — ustawę z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze i ustawę z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych. Spółdzielcy uznali, że nie powinno się łączyć tych aktów prawnych w jednym, ponieważ spółdzielnie mieszkaniowe mają zupełnie inną specyfikę niż spółdzielnie zajmujące się działalnością produkcyjną, czy handlową.
2. W art. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej zawarta jest definicja działalności gospodarczej, zgodnie z którą działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Zatem działalność gospodarcza z samej definicji jest działalnością zarobkową. Projekt ustawy o spółdzielniach w art. 1 posługuje się natomiast pojęciem działalności gospodarczej o charakterze niezarobkowym nie definiując tego pojęcia. Nie wiadomo zatem dokładnie, o jaką działalność tutaj chodzi.
3. W art. 1 par. 4 projektu ustawy zawarto zapis mówiący o tym, że jeżeli spółdzielnia prowadzi działalność społecznie użyteczną, a jej działalność gospodarcza ma charakter niezarobkowy, spółdzielnia może być organizacją pożytku publicznego w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego. Działalność organizacji pożytku publicznego reguluje ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, która określa podmioty mogące uzyskać status organizacji pożytku publicznego. W praktyce taki przepis byłby „pustym" przepisem, ponieważ spółdzielnie są przedsiębiorcami i prowadzą działąlność gospodarczą, nie są organizacjami non-profit i nie będą mogły uzyskać statusu organizacji pożytku publicznego.
4. Spółdzielnie uważają, że należy pozostawić zapis art. 3 ustawy Prawo spółdzielcze mówiący o tym, że majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków.
5. Każda spółdzielnia licząca powyżej 10 członków powinna być zrzeszona w wybranym branżowym związku rewizyjnym.
6. Zdaniem spółdzielców słuszny jest zapis art. 6 projektu mówiący o tym, że minimalna liczba członków spółdzielni powinna wynosić 5, gdyż ułatwi to tworzenie nowych spółdzielni, a także pozwoli na funkcjonowanie spółdzielniom, których liczba członków spadła poniżej 10.
7. W małych spółdzielniach, w których zgodnie z projektem nie powołuje się Rady Nadzorczej, powinno się wprowadzić procedurę zwoływania Walnego Zgromadzenia (krótsze terminy), a minimalna liczba członków biorących udział w Walnym Zgromadzeniu w takim przypadku powinna wynosić 70%, żeby nie dopuścić do sytuacji, w której np. 2 członków decyduje o losach całej spółdzielni.
8. Niezbędne jest wprowadzenie obowiązku uzasadnienia odwołania członka Zarządu ze stanowiska. Brak uzasadnienia powinien powodować bezskuteczność takiego odwołania. Ewentualnie można wprowadzić zapis, że takie odwołanie może nastąpić tylko „z ważnych przyczyn". Niektóre spółdzielnie proponowały, aby odwołanemu członkowi Zarządu przysługiwało odwołanie od decyzji Rady do Walnego Zgromadzenia. Decyzja Walnego Zgromadzenia w tej kwestii byłaby ostateczna.
9. Odnośnie do art. 17 projektu uznano, że nie należy ustawowo organiczać wysokości wpisowego — powinno to zostać pozostawione jak dotychczas do uregulowania w statucie.
10. Art. 22 projektu ustawy dotyczący podstawy wykreślenia członka ze spółdzielni powinien zostać zmieniony w ten sposób, aby konkretnie określić w nim po jakim okresie „niewykonywania praw i obowiązków statutowych" członek może zostać wykreślony ze spółdzielni, ponieważ pojęcie "trwałe" jest pojęciem względnym i zbyt ogólnym.
1. Spółdzielnie odniosły się negatywnie do propozycji zawartej w art. 26 par. 2 projektu mówiącego o możliwości odbywania Walnego Zgromadzenia w częściach. Uznano, że będzie to generowało niepotrzebne dodatkowe koszty i zamieszanie. Ponadto opowiedziano się za pozostawieniem aktualnej minimalnej liczby członków (100 członków), po przekroczeniu której Walne Zgromadzenie może być zastąpione przez Zebranie Przedstawicieli.
2. Zwrócono uwagę na art. 32 par. 2 projektu, który dopuszcza do podejmowania uchwal na Walnym Zgromadzeniu niezależnie od liczby członków uprawnionych do głosowania, chyba, że statut stanowi inaczej. Spółdzielcy uznali, że potrzebne jest tu ustawowe określanie minimalnego kworum powodującego, że Walne Zgromadzenie jest zdolne do podejmowania ważnych uchwal (co najmniej polowa członków uprawnionych do glosowania). W przypadku braku uregulowań statutowych w tym zakresie niewielka liczba członków mogłaby decydować o najważniejszych dla spółdzielni sprawach.
3. W art. 48 par. I projektu zapisano, że pracownik spółdzielni nie może być przedstawicielem na zebraniu tej spółdzielni. A co z pracownikami — członkami spółdzielni w spółdzielniach pracy, inwalidzkich czy spółdzielniach socjalnych? Tego typu ograniczenie jest niedopuszczalne. Podobna uwaga została wyrażona w stosunku do art. 48 par. 4 projektu, który stwierdza, że pracownik nie może być członkiem Rady Nadzorczej. Kto w takim razie miałby by wchodzić w skład Rady Nadzorczej w spółdzielni pracy? Są to zapisy wzięte z ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, a wyrażone zastrzeżenia do nich wskazują na to, że te dwie ustawy (Prawo spółdzielcze i ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych) nie powinny być łączone.
4. W zakresie kompetencji Rady dotyczących rozpatrywania skarg na działalność Zarządu, które nie zostały umieszczone w projekcie ustawy, spółdzielcy wyrazili opinię, aby pozostawić ten zapis, gdyż jest to swoistego rodzaju „wentyl bezpieczeństwa" dla członków spółdzielni, którzy mają jakieś pretensje i żale do Zarządu i chcieliby się poskarżyć do Rady — lepiej tego typu sprawy rozpatrywać wewnętrznie, niż spowodować, że członek wyniesie to na zewnątrz.
5. Spółdzielcy uznali, że bardzo potrzebne są zapisy o obowiązkowym szkoleniu dla członków Rad Nadzorczych i popierają tego typu zmianę. Zaproponowano, aby tego typu szkolenie kończyło się egzaminem.
6. W art. 112 projektu ustawy zapisano, że w spółdzielni pracy udział członka w podziale nadwyżki bilansowej ma być odpowiedni do wkładu pracy tego członka, zgodnie z zasadami określonymi w statucie. Zapis ten wydawał się niektórym osobom niejasny i niedoprecyzowany, ponieważ nie mówi o tym, jak należy określić wkład pracy danej osoby. Czy wyznacznikiem ma tu być wynagrodzenie? Spółdzielnie zaproponowały pozostawienie dotychczasowych zasad podziału nadwyżki bilansowej w spółdzielniach pracy. W ogóle większość spółdzielców uznała, że o sposobie podziału nadwyżki bilansowej powinno jak do tej pory decydować Walne Zgromadzenie — zapis statutowy, a tym bardziej ustawowy o tym, jak należy dzielić nadwyżkę bilansową, jest ich zdaniem niepotrzebny.
7. Art. 128 projektu ustawy przewiduje, że członkami spółdzielni pracy będą mogły być także osoby prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, które pozostają ze spółdzielnią w stałych stosunkach gospodarczych. Spółdzielnie zwróciły uwagę na to, że powinno być w tym przepisie zaznaczone, że taki członek nie może prowadzić działalności konkurencyjnej w stosunku do spółdzielni.
8. Spółdzielnie postulowały o pozostawienie obecnie obowiązujących przepisów dotyczących dziedziczenia udziałów (art. 16a Prawa spółdzielczego). Proponowano, aby przy dziedziczeniu udziałów w spółdzielniach pracy zaznaczyć, że spadkobierca najpierw powinien być przyjęty do pracy w spółdzielni, a dopiero potem może uzyskać status członka. Ponadto przepisy dotyczące dziedziczenia powinny zostać doprecyzowane, jednak sama idea dziedziczenia udziałów powinna się znależć w nowej ustawie.
9. Spółdzielnie postulowały również o pozostawienie obecnie obowiązujących przepisów dotyczących przekształcania spółdzielni pracy w spółki prawa handlowego. Przepisy te powinny jednak zostać zmienione w takim zakresie, aby zapewnić ochronę wszystkim członkom spółdzielni — i tym przechodzącym do spółki i tym, którzy się na to nie zdecydują. Zdaniem większości wypowiadających się w tym zakresie o sposobie przeliczenia udziałów w spółdzielni na udziały w spółce powinna decydować uchwała Walnego Zgromadzenia (np. uwzględniając staż pracy danego członka w spółdzielni, a nie tylko i wyłącznie wysokość wniesionych udziałów i wpisowego).
10. Spółdzielnie zaproponowały również, aby wprowadzić przepisy, które będą pozwalały na głosowanie udziałami w pewnym zakresie (np. w przypadku spraw istotnych dla funkcjonowania i rozwoju spółdzielni, czy spraw gospodarczych), gdyż pozwoli to na rozwój spółdzielni i stabilność pracy. Członkowie, którzy krótko pracują w spółdzielni i nie mają wniesionych pełnych udziałów, nie są z nią związani i nastawieni są jedynie na uzyskanie jak najwyższego wynagrodzenia, nie zależy im na inwestowaniu współdzielnię.
11. Proponuje się wprowadzenie innego kryterium wybierania Delegatów na Kongres spółdzielczości, ponieważ zaproponowany w projekcie (wg ilości członków spółdzielni danej branży) uprzywilejowuje spółdzielnie mieszkaniowe w stosunku do innych typów spółdzielni. Spółdzielnie te mają najwięcej członków, ale ci członkowie nie są w żadnym przypadku związani z ruchem spółdzielczym i nie znają jego zasad.
12. Osoby przeprowadzające lustrację powinny być zawodowymi lustratorami zatrudnionymi w związku rewizyjnym lub w Krajowej Radzie Spółdzielczej.
13. Zaproponowano, aby zostały powołane struktury wojewódzkie spółdzielczości, gdyż zbyt mała jest działalność integracyjna KRS w terenie. Spółdzielnie w regionie mają potrzebę wspólnych działań integracyjnych, promocyjnych, chcą być wspólnie reprezentowane przed władzami samorządowymi i administracyjnymi regionu.
14. Zwrócono również uwagę na bardzo korzystny zapis znajdujący się w rozdziale I Tytułu VI projektu ustawy, który mówi o zmianach w przepisach obowiązujących, a w szczególności o zmianie art. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepis ten proponuje, aby w spółdzielniach kosztem uzyskania przychodów były także wypłacone członkom odsetki od wniesionych przez nich udziałów i wkładów pieniężnych. Zauważono jednak, że są małe szanse, aby przepis ten został uchwalony.
