ZLSP prowadzi działalność ustawową i statutową w zakresie:
a) przeprowadzanie lustracji zrzeszonych spółdzielni,
b) prowadzenie na rzecz zrzeszonych spółdzielni działalności instruktażowej, doradczej, kulturalno-oświatowej, szkoleniowej i wydawniczej,
c) reprezentowanie interesów zrzeszonych spółdzielni wobec organów administracji państwowej, organów samorządu terytorialnego i innych organów,
d) reprezentowanie zrzeszonych spółdzielni za granicą,
e) inicjowanie i rozwijanie współpracy między spółdzielniami oraz współdziałanie z placówkami naukowo-badawczymi,
f) promowanie spółdzielni zrzeszonych i niezrzeszonych w kraju i za granicą,
g) prowadzenie archiwów i składnic dokumentów,
h) uczestniczenie we wszystkich formach współpracy międzybranżowej spółdzielni,
i) promowanie idei spółdzielczych poprzez udzielenie informacji i instruktażu w ramach własnych inicjatyw i na zlecenie osób trzecich,
j) integracja lokalnych społeczności,
k) realizowanie działań w sferze pożytku publicznego w szczególności w zakresie:
- działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym poprzez działania w obszarze ekonomii społecznej,
- działalności wspomagającej rozwój przedsiębiorczości, w tym edukacji ekonomicznej dzieci i młodzieży poprzez wspieranie spółdzielni uczniowskich.