ZLSP prowadzi działalność ustawową i statutową w zakresie:
- lustracji i badania sprawozdań finansowych spółdzielni,
- doradztwa, instruktażu i szkolenia finansowego, prawnego i samorządowego członków rad nadzorczych, zarządów oraz służb funkcjonalnych spółdzielni pracy i organizacji spółdzielczych,
- kształcenia kadr dla spółdzielni oraz współpracy naukowo-technicznej i działalności wydawniczej,
- archiwizowania dokumentów zlikwidowanych spółdzielni i organizacji spółdzielczych,
- integracji gospodarczej i promocji spółdzielni pracy w kraju i zagranicą,
- funkcjonowania funduszy samopomocowych, w tym spółdzielczego funduszu rozwoju i spółdzielczego funduszu poręczeń kredytowych,
- nadawania spółdzielniom pracy i organizacjom spółdzielczym oraz ich członkom nagród i wyróżnień za działalność samorządową i gospodarczą - państwowych, branżowych, regionalnych spółdzielczych i innych,
- popularyzacji międzynarodowych zasad spółdzielczych i tradycji polskiej spółdzielczości pracy,
- reprezentowania środowiska spółdzielczości pracy w kraju i zagranicą,
