Długo wyczekiwany przez Związek Lustracyjny Spółdzielni Europejski Szczyt Ekonomii Społecznej 2021 już za nami! Tylko dwa dni, a tyle wrażeń. Poniżej dzielimy się bardziej ogólnymi informacjami oraz wybranymi sesjami, które szczególnie zapadły nam w pamięci, w tym sesji z udziałem naszej przedstawicielki Pani Joanny Brzozowskiej Wabik.
Europejski Szczyt Ekonomii Społecznej # EUSES miał się odbyć już w zeszłym roku, podczas niemieckiej prezydencji w Radzie UE. Z powodu pandemii COVID-19 niestety organizatorzy zdecydowali o jego przełożeniu na 26-27 maja br.
Szczyt #EUSES miał stanowić forum wymiany poglądów na temat roli ekonomii społecznej w Europie jako czynnika rozwoju gospodarczego i włączenia społecznego. Miał być również okazją do dyskusji na temat tego, jak ekonomia społeczna może pomóc w przekształceniu gospodarki po pandemii poprzez promowanie zrównoważonych modeli gospodarczych w ramach zielonej i cyfrowej transformacji w Europie.
Dla ZLSP i wielu innych organizacji reprezentujących spółdzielczość w Europie dodatkowym impulsem do uczestnictwa w wybranych sesjach w ramach #EUSES była możliwość udziału w konsultacjach dotyczących Unijnego Planu Działania na rzecz Ekonomii Społecznej.
26 maja podczas otwarcia Szczytu, głos zabrała m.in. Pani Christina Schweng, Przewodnicząca Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (EKES), która podkreśliła, że w okresie odbudowy po pandemii, ważną rolę w Agendzie UE będzie pełniła zielona i cyfrowa transformacja. O powodzeniu obu zadecydują partnerstwa budowane między aktorami Ekonomii Społecznej.
Słowa Pani Schweng, wybrzmiały na pewno na niejednej sesji #EUSES, w tym na sesji na temat wkładu ekonomii społecznej w realizację celów Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) na rzecz wzmocnienia europejskiego wymiaru społecznego i jego niewykorzystanego potencjału. Podczas tej sesji, moderowanej przez REVES (Europejską Sieć Miast i Regionów), usłyszeliśmy o istotnej roli zaangażowania i partycypacji w kontekście regionalnym w Agendę zrównoważonego rozwoju ONZ.
Z wypowiedzi, które się przewijały można było wydobyć kilka kluczowych przesłań tj. podejście holistyczne do zrównoważonego rozwoju, wspólna kolektywna odpowiedzialność za podejmowane działania, istotna rola zaangażowania i wsparcia ze strony instytucji państwowych, lepsze podstawy raportowania, dane statystyczne oraz wymiana wiedzy między interesariuszami. Z tego można wnioskować, kierując się słowami jednego z prelegentów, że podmioty ES powinny stawiać na „aktywną partycypację, aniżeli bierną obecność”.
Drugiego dnia Szczytu, jednym z ciekawszych przesłań na rozpoczęcie dnia była wypowiedź Pana Apostolos’a Tzitzkostas’a, przewodniczącego Komitetu Regionów oraz Pana Maroš’a Šefčovič’a, wiceprzewodniczącego ds. stosunków międzyinstytucjonalnych w Komisji Europejskiej. Pan Tzitzkostas podkreślił, że siła Komitetu to wynik mocnych, budowanych przez lata partnerstw w ramach Ekonomii Społecznej. Jego zdaniem sektor ES trzeba promować, szczególnie w odniesieniu do społecznie odpowiedzialnych zamówień publicznych. Pan Šefčovič, ze swojej strony, nawiązał do Celów Zrównoważonego Rozwoju SDGs, twierdząc, że nadszedł czas na wychodzenie poza ramy Celów SDGs, szczególnie jeśli chcemy koncentrować się na dbaniu o środowisko naturalne i dobrobyt społeczny. Dodał, że w ramach KE przygotowują plany odpornościowe dla wszystkich krajów EU, które będą konsultowane.
Po tych ciekawych wypowiedziach, uczestnicy Szczytu rozpoczęli kolejny dzień wypełniony sesjami. ZLSP tego dnia było szczególnie zaangażowane, aktywnie uczestnicząc w sesji poświęconej roli przedsiębiorstw społecznych w wychodzeniu z kryzysu spowodowanego pandemią koronawirusa. W trakcie sesji Członkini Zarządu ZLSP, Joanna Brzozowska-Wabik, przedstawiła rekomendacje dotyczące włączenia edukacji jako ważnego elementu Europejskiego Planu Działania na rzecz Ekonomii Społecznej. Zostały one wypracowane w trakcie konferencji współorganizowanej przez Związek oraz CECOP w grudniu ubiegłego roku. Jak podkreślono w trakcie dyskusji, edukacja powinna stać się jednym z priorytetów Planu. Jako przykład podano m.in. wyzwanie, z którym Polska mierzy się aktualnie, a więc zamykanie kopalni i konieczność przekwalifikowania osób, które do tej pory zasilały ten sektor gospodarki.
W trakcie panelu zaprezentowano również najnowsze badania Obserwatorium ISNET z Włoch dotyczące odporności przedsiębiorstw społecznych na kryzys wywołany pandemią uzupełnione przez wypowiedź Prezydenta CECOP, Giuseppe Guerini, zawierającą przykłady strategii, jakie zostały wdrożone przez spółdzielnie w różnych krajach Europy, kiedy kryzys się rozpoczął. Dyskusja dotyczyła również szans, jakie dla przedsiębiorczości społecznej otwierają się w związku ze wzrastającym znaczeniem nowych technologii, inwestowania społecznego oraz konieczności przekształcenia gospodarek europejskich w tych obszarach.
A w nawiązaniu do nowych technologii, zaraz po tej sesji, Związek uczestniczył też w kolejnej dot. właśnie technologii, solidarności i praw społecznych, odnosząc te trzy aspekty do potencjału modeli spółdzielczych dla gospodarki platformowej.
Tą wyjątkowa sesję poprowadziła Pani Sarah de Heusch ze Spółdzielni SMART, zrzeszającej freelancerów, a wśród prelegentów pojawili się przedstawiciele uczelniani, z instytucji badawczych oraz praktycy-kooperatyści i spółdzielcy, którzy wykorzystują nowe rozwiązania platformowe w swojej działalności.
Z poziomu uczelni i instytucji badawczych, dowiedzieliśmy się, że gospodarka platformowa ma wiele wyzwań np. brakuje jej inkluzyjności. Już na samym początku jej przełomu, wiązano z nią ogromne oczekiwania, a rzeczywistość pokazała, że mimo, iż wszystko miało polegać na budowaniu zaufania między osobami sobie obcymi to jednak zaufanie to jest zaburzone i uzewnętrznia się poprzez rosnącą ekskluzywność, a nawet dyskryminację. Jednym z rozwiązań i prób ocalenia tej gospodarki może być decentralizacja oparta na demokratyzacji ekonomii dzielenia się. Kolejną rzeczą, którą przytoczono był fakt, że ekonomia dzielenia się jest ciekawym rozwiązaniem, bo przykładowo zaraz po kryzysie z 2008 r. jej popularność poszybowała. Prelegenci uczelniani wyjaśnili skąd ten pozytywny trend i czym ta gospodarka się charakteryzuje. Mianowice, ekonomia platform spotkała się z wielkim zainteresowaniem lokalnym. Powstało wiele inicjatyw lokalnych i regionalnych, które zaczęto powielać i praktykować w wielu częściach świata. Zaczęły powstawać organizacje, które swoją działalność opierały na platformach online wypełniając zarówno ekonomiczne jak i społeczne potrzeby tj. dbałość o ochronę środowiska, dostępność produktów fair trade, itp. Nie wszystko jednak wygląda tak idealnie i niewątpliwie KE musi wdrożyć nowe zasady dot. platform cyfrowych dla ujednolicenia przepisów, które będą obowiązywały wszystkie platformy. Prelegenci naukowi zarekomendowali kilka dodatkowych rozwiązań tj. decentralizacja własności w czym spółdzielnie/kooperatywy mają największe doświadczenie i dobre praktyki, odpowiednie dedykowane programy inwestycyjne umożliwiające start i rozwój dla podmiotów gospodarki platformowej, wcześniej wspominanie rozwiązania instytucjonalne oraz współpraca między platformami np. między spółdzielczymi platformami, które mogą się wzajemnie wspierać, wymieniać zasobami oraz potencjalnymi klientami. Praktycy, tj. Erdmuthe Klear przedstawicielka ww. REVES powiedziała jak takie rozwiązania wyglądają w praktyce. Pani Erdmuthe wskazała na fakt, że platformy tego typu działały i rozwijały się w różnych regionach Europy jeszcze przed pandemią. Wskazała również, że największym wyzwaniem dla tego typu platform spółdzielczych niezależnie od pandemii jest duża i nierówna konkurencja oraz przepisy prawa. Z uwagi na zwiększone zainteresowanie platformami, w tym spółdzielczymi, obserwuje rosnące wsparcie i zainteresowanie tym tematem wśród instytucji europejskich.
Szczyt Ekonomii Społecznej mimo, że nie pozwolił partnerom ekonomii społecznej spotkać się na żywo, to na pewno przejdzie do historii jako jedno z najpopularniejszych wydarzeń organizowanych przez Komisję Europejską online. Organizacja tego wydarzenia była sukcesem i na pewno zapadnie w pamięci wszystkich, którzy mieli okazję w nim uczestniczyć. Mamy nadzieję, że całe nasze zaangażowanie będzie miało przełożenie na Plan Działania a rzecz ES, uwzględniając spółdzielczość ze wszystkimi walorami i potencjałem, który ma do zaoferowania zarówno starszym jak i młodszym pokoleniom we wszystkich krajach UE.
