Tegoroczne spotkanie sektora ekonomii społecznej i solidarnej, organizowane już po raz czwarty przez Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, odbyło się, jak większość w całości w formie zdalnej. Miało ono formę 4 debat, z których pierwsza poświęcona była polskiemu modelowi ekonomii społecznej i solidarnej (9 czerwca), druga z kolei dotyczyła przedsiębiorstwa społecznego jako szansy na reintegrację i świadczenie usług społecznych w środowisku lokalnym (16 czerwca)a trzecia roli ekonomii społecznej i solidarnej w dostarczaniu usług społecznych (23 czerwca).
Ostatnia, czwarta debata, która odbyła się 7 lipca 2020 roku, dotyczyła w szczególności instrumentów finansowych oraz znaczeniu koordynacji ekonomii społecznej na poziomie regionalnym i krajowym.
Uczestników przywitała Pani Minister Iwona Michałek – Pełnomocnik Rządu ds. Ekonomii Społecznej i Solidarnej, która m.in. zadeklarowała, iż Ministerstwo prowadzi prace nad tym, aby ustawa o ekonomii społecznej i solidarnej przeszła proces legislacyjny przed końcem bieżącego roku.
Piotr Krasuski – Dyrektor Departamentu Europejskiego Funduszu Społecznego w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, podkreślił, że znane są już zręby przyszłej perspektywy finansowej Unii Europejskiej. Postulatem polskiego rządu było wyodrębnienie ekonomii społecznej jako osobnego Priorytetu w ramach Unii Europejskiej lub umieszczenie jej w Priorytecie związanym z Włączeniem Społecznym. Ostatecznie jednak znalazła się ona w obszarze Rynku Pracy.
Ustawa „Założenia do Umowy Partnerstwa” została przez polski Parlament przyjęta a jest to o tyle ważne, że stanowi ona podstawę do dalszych negocjacji z Unią Europejską.
Padła również deklaracja, że system Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej zostanie utrzymany, przy czym konieczne będzie zwiększenie roli OWES we wspieraniu biznesowym istniejących już przedsiębiorstw. Jest bowiem bardzo duża liczba przedsiębiorstw społecznych, które działają już jakiś czas na rynku, jednak aby sprostać konkurencji muszą się stale rozwijać.
Jednym z bardzo istotnych elementów tego wsparcia jest udzielanie pożyczek z Funduszu Ekonomii Społecznej, a doświadczenia z tego procesu podsumował Paweł Chorąży – Dyrektor Departamentu Ekonomii Społecznej w Banku Gospodarstwa Krajowego. Podkreślił on, iż pomimo tego, że wprowadzenie instrumentów zwrotnych wywoływało początkowo obawy, praktyka pokazała, że doskonale się one sprawdziły. Podmioty ekonomii społecznej w ogromnym stopniu korzystały najpierw z pożyczek inwestycyjnych a teraz z pożyczek płynnościowych. Wręcz przeciwnie niż z instrumentu gwarancyjnego, który ostatecznie na podstawie decyzji Ministerstwa i wobec nikłego zainteresowania PES został zlikwidowany. Dyrektor Chorąży poinformował również, iż został już opublikowany raport z badania luki finansowej (do pobrania TUTAJ), na podstawie którego tworzone będą instrumenty finansowe dla pes w kolejnej perspektywie. W odpowiedzi na zapotrzebowanie podmiotów ekonomii społecznej wprowadzone zostaną na pewno pożyczki częściowo umarzalne oraz pożyczki stricte na cele obrotowe. Jest to o tyle ważne, że 95 % przedsiębiorstw, które dotychczas skorzystały ze zwrotnych instrumentów finansowych, planuje wnioskować o nie nadal.
Wątek ten kontynuowała również Joanna Wardzińska, Wiceprezes Towarzystwa Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych, która przedstawiła kilka rekomendacji wartych rozważenia w nowej perspektywie. Znalazły się wśród nich m.in.:
- Stworzenie bazy przedsiębiorstw społecznych, które są w dużym stopniu zweryfikowane, a w które mogłaby zainwestować coraz większa rzesza inwestorów społecznych.
- Dopuszczenie możliwości stosowania instrumentów hybrydowych, gdzie w ramach jednej pożyczki byłoby możliwe połączenie zarówno pożyczki inwestycyjnej jak i obrotowej, być może częściowo umarzalnej, lub wspartej dotacją. Chodzi o to, aby można było instrumenty wsparcia w największym stopniu dostosowywać do potrzeb pes.
- Stworzenie replikowalnych modeli biznesowych, które sprawdziły się na rynku w różnych okolicznościach oraz rozpropagowanie franczyzy społecznej.
Doświadczeniami w zakresie koordynacji ekonomii społecznej na poziomie regionalnym podzielił się Michał Góra reprezentujący Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie. Podkreślił on również, że w nowej perspektywie niezwykle istotne będzie znalezienie sposobu na jeszcze skuteczniejsze wspieranie już istniejących podmiotów społecznych, a nie tylko tworzenie nowych.
W dyskusji, która nastąpiła po prezentacjach, dominowały następujące wątki:
- Trwałości miejsc pracy.
- Zapisów planowanej ustawy, przy jednoczesnym apelu, aby zapisy te były możliwie ogólne, by następnie łatwiej było dostosować rozwiązania do bieżących potrzeb.
- Jakości usług wsparcia świadczonych przez Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej.
- Rozliczania za rezultaty i dyskusji wokół tego, czym ten rezultat tak naprawdę jest i czy chodzi tylko o miejsce pracy?
- Osobnych projektów pozakonkursowych dla akredytowanych OWES.
Joanna Brzozowska-Wabik
