5 sierpnia 2022 roku Prezydent podpisał ustawę o ekonomii społecznej. Ustawa zawiera m.in. definicję podmiotu ekonomii społecznej, która w zakresie spółdzielczości została rozszerzona o spółdzielnie produkcji rolnej. Oprócz więc spółdzielni pracy, spółdzielni inwalidów i niewidomych oraz spółdzielni socjalnych, to właśnie m.in. rolnicze spółdzielnie produkcyjne zostały włączone do sektora. Związek Lustracyjny Spółdzielni wnioskował o tę zmianę od początku prac nad projektem ustawy. Uznawaliśmy bowiem, że jeżeli kryterium przynależności do sektora jest cel zatrudnieniowy, to rolnicze spółdzielnie produkcyjne jak najbardziej go spełniają.
Wydaje się ponadto, że w świetle znaczenia, jakiego nabiera rozwój społeczności lokalnych szczególnie na obszarach wiejskich, w kontekście potrzeb zrównoważonego rolnictwa włączenie tego typu spółdzielni do ekonomii społecznej wydaje się bardzo ważne. Jak podkreślono w raporcie European Network of Rural Development, przedsiębiorstwa, które ludzkość i planetę czynią priorytetami swojej działalności, na obszarach wiejskich może się w dużym stopniu przyczynić do zwiększenia dostępności usług podstawowych, tworzenia nowych miejsc pracy, ale przede wszystkim do promocji zielonej i cyfrowej transformacji.
Ustawa została skierowana do Senatu, a szybkie sfinalizowanie procesu legislacyjnego jest jednym z warunków dostępu podmiotów ekonomii społecznej do resortowego programu w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Program Odporność i rozwój ekonomii społecznej i przedsiębiorczości społecznej na lata 2022-2025 „dysponuje” środkami w wysokości 200 mln złotych a wesprze 1000 podmiotów należących do sektora. Prosta matematyka wskazuje, iż dotacja przypadająca na jeden podmiot będzie wynosić 200 tysięcy złotych.
Wspierane będą działania umożliwiające PES przeprowadzenie modernizacji, czyli:
- zwiększenie skali działalności ekonomicznej (np. dodatkowe obszary działania, większy zasięg terytorialny),
- zmiana formy działalności lub zmiana branży,
- zwiększenie obrotów finansowych.
Podmioty ekonomii społecznej będą mogły uzyskać finansowanie na trzy rodzaje działań:
- wzmacnianie potencjału reintegracyjnego (dla PZS i PS),
- budowanie potencjału PES w tym PS do realizacji usług społecznych,
- wspieranie odporności i rozwoju w innych niż usługi społeczne branżach (szczególnie w zakresie zielonej i cyfrowej transformacji).
W przypadku tego ostatniego punktu będą mogły być również sfinansowane działania mające na celu zmodernizowanie w przedsiębiorstwie źródła energii na bardziej ekologiczne OZE.
Z kwoty 200 tysięcy złotych, co najmniej 70 % będzie musiało być przeznaczone na inwestycję, przy czym VAT nie będzie kosztem kwalifikowalnym. Warunkiem braku konieczności zwracania środków będzie utrzymanie stanu zatrudnienia przez 12 miesięcy. Od razu wyjaśniamy, iż chodzi o całkowitą liczbę etatów, a nie o zatrudnianie dokładnie tej samej grupy osób. Mówiąc wprost: nie jest problemem rotacja pracowników o ile całkowity stan zatrudnienia zostanie utrzymany.
Ogłoszenie pierwszego naboru wniosków planowane jest pod koniec 2022 roku natomiast końcowy moment rozliczenia inwestycji to IV kwartał 2025 roku. Wsparcie będzie można uzyskać jeden raz w trakcie trwania programu.
